Τρίτη 16 Οκτωβρίου 2012

Γιώργος Πολυμενάκος - Νίκος Καββαδίας - Καίσαρ Εμμανουήλ




Πώς ο Νίκος Καββαδίας παραδίδει στην αθανασία τον ποιητή Καίσαρα Εμμανουήλ

http://www.booksinfo.gr/contactbooksinfo/aboutus/bibliofagos/2007/kaisar.html 



 «Φαίνεται πια πως τίποτα - τίποτα δεν μας σώζει...»  
ΚΑΙΣΑΡ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ

........

Νίκος Καββαδίας

" Γράμμα στον ποιητή Καίσαρα Εμμανουήλ"


 

Ξέρω εγώ κάτι που μπορούσε, Καίσαρ, να σας σώσει.
Κάτι που πάντα βρίσκεται σ' αιώνια εναλλαγή,
κάτι που σχίζει τις θολές γραμμές των οριζόντων,
και ταξιδεύει αδιάκοπα την ατελείωτη γη.

Κάτι που θα 'κανε γοργά να φύγει το κοράκι,
που του γραφείου σας πάντοτε σκεπάζει τα χαρτιά·
  να φύγει κρώζοντας βραχνά, χτυπώντας τα φτερά του,
προς κάποιαν ακατοίκητη κοιλάδα του Νοτιά.

Κάτι που θα 'κανε τα υγρά, παράδοξά σας μάτια,
που αβρές μαθήτριες τ' αγαπούν και σιωπηροί ποιηταί,
χαρούμενα και προσδοκία γεμάτα να γελάσουν
  με κάποιον τρόπο που, όπως λεν, δε γέλασαν ποτέ.

Γνωρίζω κάτι, που μπορούσε, βέβαια, να σας σώσει.
Εγώ που δε σας γνώρισα ποτέ... Σκεφτείτε... Εγώ.
  Ένα καράβι... Να σας πάρει, Καίσαρ... Να μας πάρει...
Ένα καράβι που πολύ μακριά θα τ' οδηγώ.

Μια μέρα χειμωνιάτικη θα φεύγαμε.
-- Τα ρυμουλκά περνώντας θα σφυρίζαν,
τα βρωμερά νερά η βροχή θα ράντιζε,
   κι οι γερανοί στους ντόκους θα γυρίζαν.

Οι πολιτείες οι ξένες θα μας δέχονταν,
οι πολιτείες οι πιο απομακρυσμένες
  κι εγώ σ' αυτές αβρά θα σας εσύσταινα
 σαν σε παλιές, θερμές μου αγαπημένες.

Τα βράδια, βάρδια κάνοντας, θα λέγαμε
παράξενες στη γέφυρα ιστορίες,
για τους αστερισμούς ή για τα κύματα,
  για τους καιρούς, τις άπνοιες, τις πορείες.

Όταν πυκνή η ομίχλη θα μας σκέπαζε,
τους φάρους θε ν' ακούγαμε να κλαίνε
  και τα καράβια αθέατα θα τ' ακούγαμε,
περνώντας να σφυρίζουν και να πλένε.

Μακριά, πολύ μακριά να ταξιδεύουμε,
  κι ο ήλιος πάντα μόνους να μας βρίσκει·
εσείς τσιγάρα «Κάμελ» να καπνίζετε,
κι εγώ σε μια γωνιά να πίνω ουίσκυ.

Και μια γριά στο Αννάμ, κεντήστρα στίγματος,
--μια γριά σ' ένα πολύβοο καφενείο--
  μια αιμάσσουσα καρδιά θα μου στιγμάτιζε,
  κι ένα γυμνό, στο στήθος σας, κρανίο.

Και μια βραδιά στη Μπούρμα, ή στη Μπατάβια
στα μάτια μιας Ινδής που θα χορέψει
  γυμνή στα δεκαεφτά στιλέτα ανάμεσα,
  θα δείτε - ίσως - τη Γκρέτα να επιστρέψει.

Καίσαρ, από ένα θάνατο σε κάμαρα,
κι από ένα χωματένιο πεζό μνήμα,
  δε θα 'ναι ποιητικότερο και πι' όμορφο,
ο διάφεγγος βυθός και τ' άγριο κύμα;

Λόγια μεγάλα, ποιητικά, ανεκτέλεστα,
λόγια κοινά, κενά, «καπνός κι αθάλη»,
  που ίσως διαβάζοντάς τα να με οικτίρετε,
γελώντας και κουνώντας το κεφάλι.

Η μόνη μου παράκληση όμως θα 'τανε,
τους στίχους μου να μην ειρωνευθείτε.
Κι όπως εγώ για έν' αδερφό εδεήθηκα,
για έναν τρελόν εσείς προσευχηθείτε.


----------------------------------------
Πληροφορίες σταχυολογημένες από το διαδίκτυο:
------------------------------------------------------------------------------------

Η ποίηση του Εμμανουήλ τοποθετείται στα πλαίσια της ελληνικής μεσοπολεμικής ποίησης, 
ειδικότερα στους νεώτερους ποιητές της γενιάς του είκοσι 
(ανάμεσα στους Αλέξανδρο Μπάρα, Γιάννη Σκαρίμπα, Ορέστη Λάσκο, 
Κώστα Ουράνη, Νίκο Καββαδία και άλλους 
που ακολούθησαν εν μέρει τα χνάρια των Καρυωτάκη, Λαπαθιώτη, Φιλύρα, Άγρα κ.α.). 
Ο Κώστας Στεργιόπουλος διακρίνει στο έργο του δυο φάσεις, 
την πρωϊμότερη που κυριαρχείται από στοιχεία νεορομαντισμού και κοσμοπολιτισμού 
(στα χνάρια του Κώστα Ουράνη) 
και τη δεύτερη, που σηματοδότησε το πέρασμά του στο συμβολιστικό ρεύμα 
και την καθαρή ποίηση των Baudelaire, Valery, Mallarme, 
αλλά και του Απόστολου Μελαχρινού.

------------------------------------

Από το 1952 και μετά ασχολήθηκε αποκλειστικά με λογοτεχνικές μεταφράσεις.
Μετέφρασε το ΚΟΡΑΚΙ (THE RAVEN) του ποιητή Έντγκαρ Άλαν Πόε, 
ένα έργο σκοτεινό και δύσκολο 
και μάλιστα η μετάφρασή του θεωρήθηκε ίσως και η πιο επιτυχημένη, 
ενώ είχαν επιχειρήσει και άλλοι ποιητές να την αποδώσουν, όπως ο Κ. Ουράνης.
Κάποια περίοδο της ζωής του, πιθανώς είχε πέσει σε κατάθλιψη 
αλλά δεν αυτοκτόνησε*, όπως μπορεί να υπονοηθεί από το ποίημα του Καββαδία.
Οι ποιητικές του συλλογές είναι λιγοστές.

*..επισήμως αναφέρεται ότι πέθανε από σάκχαρο στο δημοτικό νοσοκομείο της Αθήνας.